Znaczenie handlu dla rozwoju Lublina
- Zjazd walny (2 lutego 1386 roku): Odbył się w Lublinie, wybrano na nim księcia Jagiełłę na króla polskiego.Unia Polski z Litwą zmieniła położenie Lublina na mapie politycznej. Lublin przestał być ośrodkiem nadgranicznym, a stał się miastem w centrum państwa. Wzrosła jego rola jako węzła wymiany między strefami gospodarczymi: leśną, rolno-hodowlaną i produkcyjną. Ten czynnik zapewniał rozwój przez następne 250 lat – Lublin stał się miastem przede wszystkim handlowym. (W tamtym okresie Lublin leżał na skrzyżowaniu trzech międzynarodowych szlaków handlowych: między Krakowem a Wilnem, Morzem Czarnym a nadbałtyckimi miastami hanzeatyckimi oraz Śląskiem i Wielkopolską a Kijowem)
- Jagiellonowie nadali Lublinowi szereg przywilejów: W 1383 lublinianie otrzymali przywilej wolnego handlu w Wielkim Księstwie Litewskim. W 1392 Władysław Jagiełło nadał prawo składu na 8 dni i jeden 16-dniowy jarmark w okresie Zielonych Świąt (maj/czerwiec). W 1405 lubelscy kupce zostali zwolnieni z ceł na terenie Polski i Litwy. W 1448 Kazimierz Jagiellończyk zwiększył liczbę jarmarków do czterech w roku: 16-dniowy w okresie Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny (luty), 8-dniowy w okresie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (sierpień) i 8-dniowy w okresie święta św. Apostołów Szymona i Judy (październik). W 1450 ustalił szlak dla kupców z Rusi, którzy musieli odtąd podróżować przez Lublin, Kazimierz i Radom do Wrocławia i Poznania. W 1493 Jan Olbracht wytyczył przez Lublin szlak wiodący z Wołynia i Rusi na Śląsk i do Niemiec.
- Towary handlowe: W Lublinie handlowano towarami z różnych części Europy. Sebastian Klonowic wymienił niektóre dobra w poemacie Roxolania. Były to wina węgierskie i greckie, jedwab i kadzidła, a także wiele rodzajów futer, kożuchów i skór: sobolowych, wilczych, lisich, wiewiórczych i gronostajowych. Handlowano też śledziami i bydłem ze wschodu, suknem z Anglii, Niderlandów i Niemiec oraz metalem i wyrobami metalowymi z Węgier. Do miasta przybywali kupcy m.in. z Turcji, Armenii i Arabii.
-
Renesans lubelski:
(Pieczęć Rady Miejskiej Lublina z roku 1535)
–Pożary niszczące miasto w 1557 i 1574 roku spowodowały konieczność odbudowy, która przesądziła o renesansowych formach zabudowy Lublina. Średniowieczne szczytowe domy przekształcono na kamienice przeważnie dwupiętrowe, z bogatą dekoracją elewacji zwieńczonych attykami i z nowym wystrojem wnętrz. Przykładami takiej architektury są kamienice przy ul. Rynek 8 i Grodzkiej 8. Podobnie odbudowywano kamienice poza murami, przy Krakowskim Przedmieściu i ul. Szerokiej. Nowy kształt otrzymały bramy miejskie (Grodzka i Krakowska). Zmiany objęły też kościoły: dominikanów (z dobudowaną w 1630 r. wspaniałą kaplicą Firlejów), św. Michała, pobernardyński, Brygidek, Świętego Ducha. Ratusz przebudowano na siedzibę trybunału.–Powstały liczne kościoły i klasztory usytuowane poza obszarem Starego Miasta: kościół jezuitów (lata 1586–1596) – obecna katedra – przy furcie prowadzącej na Żmigród, kościół i klasztor karmelitów bosych (lata 1610–1619) w pobliżu Bramy Krakowskiej, przebudowany w XIX wieku na ratusz, kościół św. Józefa i klasztor karmelitanek bosych, obecnie karmelitów (lata 1635–1644) w sąsiedztwie ogrodów szpitala św. Ducha, kościół św. Wojciecha (lata 1611–1630) przy szpitalu św. Łazarza na Podwalu, kościół Bernardynek (lata 1636–1658), a dalej przy drodze na Kalinowszczyznę kościoły i klasztory franciszkanów, bazylianów i augustianów, przy drodze na Bełżyce kościół św. Krzyża dominikanów obserwatorów (1617 r., na miejscu starszego), a także cerkiew murowana wzniesiona na miejscu drewnianej na ul. Ruskiej (1607 r.). Ruch budowlany w II poł. XVI wieku, w którym udział brali liczni muratorzy pochodzenia włoskiego, objął niemal całe miasto, nadając mu jednolity charakter zabudowy. Zachowane obiekty sakralne mają charakterystyczne cechy, renesansu lubelskiego.
- Unia Lubelska:
-10 stycznia 1569 obrady na Zamku Lubelskim rozpoczął sejm koronny pod laską Stanisława Sędziwoja Czarnkowskiego. Równolegle obradował też sejm litewski. Podstawą negocjacji był projekt biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego, zakładający zawarcie bardzo luźnego związku w formie unii personalnej (wspólna elekcja), jedynie w celu prowadzenia wspólnej polityki obronnej. Ta propozycja nie została przyjęta przez sejm litewski, zdominowany przez magnatów. 1 marca większość Litwinów opuściła Lublin, co wykorzystali Polacy, przeprowadzając inkorporacje poszczególnych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego. 5 marca, przy aprobacie litewskich posłów z Podlasia sejm koronny przegłosował włączenie województwa podlaskiego do Korony Królestwa Polskiego.
–26 maja do Korony włączono województwo wołyńskie, a 6 czerwca województwo kijowskie i województwo bracławskie. Bezpośrednie wcielenie ziem ruskich Wielkiego Księstwa Litewskiego do Korony i w konsekwencji nieuregulowanie statusu Ukrainy wywołało procesy społeczne, które w konsekwencji doprowadziły do serii powstań kozackich przeciw Rzeczypospolitej, z których największym było powstanie Chmielnickiego.