Od 1918 do współczesności

Dwudziestolecie międzywojenne

  • W nocy z szóstego na siódmego listopada 1918 roku w Lublinie utworzono rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego. Zdecydowano się właśnie na Lublin z uwagi na liczne oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej w mieście. Był to pierwszy rząd odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej, a tworzyli go socjaliści oraz postępowi ludowcy.  Dzięki oddziałom Polskiej Organizacji Wojskowej (dowodził nimi płk Stanisław Burhardt-Bukacki, szef sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Lublin”) rząd przejął kontrolę militarną w Lublinie i części obszaru pod okupacją austriacką. Rząd chroniła również przekształcana z Pogotowia Bojowego PPS Milicja Ludowa (komendantem w Lublinie byli Stefan Kirtiklis i Marian Buczek). Aresztowano Generalnego Komisarza Rady Regencyjnej w Lublinie Juliusza Zdanowskiego. Miasto ponownie stało się stolicą województwa – 2 sierpnia 1919 roku utworzono województwo lubelskie II Rzeczypospolitej. 24 i 25 kwietnia 1919 r. doszło w mieście do ekscesów antyżydowskich do których zachęcała żandarmeria wojskowa. Milicji Ludowej polecono zostać w koszarach i nie interweniować.

Groźna ofensywa armii rosyjskiej w 1920 roku szczęśliwie miasto ominęła i wreszcie, w burzliwym klimacie zaostrzającej się walki politycznej, rozpoczęła się budowa nowego państwa i nowego Lublina. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Lublin się rozbudowuje, powstają nowe fabryki i gmachy użyteczności publicznej, kwitnie także lubelska kultura. Następuje wtedy największy w historii rozwój życia żydowskiego. Założono kilka szkół, liczne organizacje, teatry amatorskie, biblioteki, drukarnie czy kluby kulturalne. Ponadto 27 lipca 1918 założono Katolicki Uniwersytet Lubelski. Powstał on z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego, który zbierał fundusze na organizację katolickiej uczelni w Polsce wśród Polonii w Petersburgu. W roku 1926 obok Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powstała druga wyższa uczelnia o charakterze teologicznym – jezuickie Bobolanum. W 1927 roku powstało natomiast Towarzystwo Przyjaciół Nauk, koncentrujące się na badaniach regionalnych, których wyniki publikowano w „Pamiętniku Lubelskim”.

Zaczęto również zakładać liczne zakłady produkcyjne. W mieście powstała wówczas między innymi pierwsza polska wytwórnia lotnicza Plage i Laśkiewicz, która w latach 1921–1935 produkowała samoloty, w tym od 1928 roku własne konstrukcje, pod nazwą Lublin. Zakłady Plage i Laśkiewicz produkowały samoloty marki Lublin, później produkcja przeniosła się do znacjonalizowanej Lubelskiej Wytwórni Samolotów.

Miasto podjęło także próby kreowania swego wizerunku. W 1934 roku wydany został afisz propagandowy o Lublinie, a dwa lata później Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zatwierdziło herb Lublina (przedstawiający kozła stojącego na zielonej murawie opartego o krzew winny). 11 czerwca 1939 roku odbyły się natomiast pierwsze Dni Lublina.


Po 1989

(Trasa Niepodległości – wizyta prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w Lublinie. Plac Litewski, rok 2008.)

Dzisiejszy Lublin zajmuje obszar 147 km², co oznacza, że jest przeszło sześć razy większy niż w chwili uzyskania prawa miejskiego w 1317 roku, kiedy to przydzielono mu 100 łanów ziemi uprawnej i nieuprawnej według miary magdeburskiej (czyli około 24 km²).

Lublin jest prężnie rozwijającym się, wiodącym ośrodkiem po prawej stronie Wisły, miastem o dużych szansach gospodarczych, oświatowych i kulturalnych. Inwestuje ono dzięki środkom Unii Europejskiej w infrastrukturę, naukę i oświatę: w 2003 roku ruszyła budowa Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego, a 17 grudnia 2012 roku otwarto w pobliskim Świdniku Port lotniczy Lublin.

Ludność współczesnego Lublina stanowi żywą mieszankę kulturową, a spowodowane jest to silnym napływem Ukraińców (w szczególności pracowników i studentów), recepcją kultury żydowskiej i zaawansowanymi badaniami nad historią Żydów lubelskich. W mieście znajdują się świątynie większości popularnych religii, organizowane są także międzykulturowe festiwale o randze międzynarodowej. Dzięki napływowi studentów z całego świata (tu szczególna rola Uniwersytetu Medycznego), miasto powoli przełamuje religijne i kulturalne stereotypy, odżywa polityka multikulturalizmu.