Nazwa miasta znana jest od najstarszych zapisków z 1228 roku. Pochodzi ona od nazwy osobowej Lubla utworzonej od imienia Lubomir, poprzez dodanie dawniej pieszczotliwego przyrostka –la. Możliwe jest także, że imię Lubla w swojej staropolskiej, zdrobniałej postaci złączyło się z przyrostkiem dzierżawczym -in, dając nazwę Lublin. Zygmunt Sułowski wyraził przypuszczenie o łączeniu Lublina z imieniem Lubel (Lubelnia), w analogii do stosunku nazw Wróblin, Wróbel. Założycielem czy właścicielem Lublina w zamierzchłych czasach mógł być zatem człowiek o imieniu Lubel, bądź Lubla.
Pierwszy tekst notujący nazwę Lublina stanowi fragment kroniki Wincentego Kadłubka, opracowanej w końcu XII wieku. Według Kadłubka kobieta imieniem Julia, rzekoma siostra Cezara, miała założyć dwa miasta, których nazwy – pochodzące od imion jej i brata – przekręcono następnie na Lublin i Lubusz.
