Czasy najdawniejsze

Wczesne średniowiecze: Wczesnośredniowieczny Lublin należy do najstarszych ośrodków miejskich w Polsce. Osadnictwo z późnego okresu rzymskiego i początków wędrówki ludów ma swoją ciągłość aż do przełomu VI i VII wieku. Od połowy I tysiąclecia n.e. zamyka się ono w zbiegu Bystrzycy, Czechówki, Czerniejówki i Wielkiego Stawu Królewskiego. Lubelszczyzna, podobnie jak całość południowych obszarów Polski, była pod silnymi wpływami cywilizacji prowincjonalno-rzymskiej, a następnie bizantyńskiej. Zdecydowało to o szybszym rozwoju rzemiosła (głównie garncarstwa) i postępowania procesów społeczno-gospodarczych, w tym budowania grodów. W drugiej połowie I tysiąclecia n.e. tereny po obu stronach środkowej Wisły od Łysogór po Wieprz, a więc także okolice Lublina, stanowiły zwartą całość, której stolicą był Sandomierz.

Osadnictwo: Początki osadnictwa na terenie miasta sięgają aż do VI wieku, kiedy to rozwinęła się osada położona na Czwartku (nazwa wzgórza pochodzi od odbywających się w czwartki jarmarków), która potem rozprzestrzeniła się na sąsiednie wzgórza: zamkowe, staromiejskie, Grodzisko (Stary Kirkut), Żmigród, Białkowskie.